تب دنگی | پشه آئدس | علایم و نحوه انتقال

تب دنگی

تب دنگی یک عفونت ویروسی است که از طریق نیش پشه های ماده آلوده، پشه آئدس، به انسان منتقل می شود. این بیماری مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود.
پراکنش:
ویروس دنگی در مناطقی از جهان با آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری شایع است، از جمله:
آمریکای جنوبی و مرکزی
کارائیب، از جمله پورتوریکو و جزایر ویرجین ایالات متحده
آسیا
خاورمیانه
جزایر اقیانوس آرام
آفریقا
شیوع تب دنگی در سرزمین اصلی ایالات متحده نادر است. اما شیوع های کوچکی در بخش هایی از فلوریدا و تگزاس گزارش شده است.

روش و چرخه انتقال ویروس دنگی

پس از ورود ویروس دنگی به بدن پشه، ابتدا در روده میانی پشه تکثیر می‌شود و سپس به غدد بزاقی آن منتقل می‌شود. از زمان ورود ویروس به بدن پشه تا زمان انتقال آن به میزبان جدید، دوره‌ای به نام دوره کمون بیرونی (EIP) طی می‌شود. این دوره معمولاً بین ۸ تا ۱۲ روز طول می‌کشد، البته زمانی که دمای محیط بین ۲۵ تا ۲۸ درجه سانتی‌گراد باشد.

عوامل مؤثر بر دوره کمون بیرونی

عوامل متعددی می‌توانند بر طول دوره کمون بیرونی و زمان انتقال ویروس توسط پشه تأثیر بگذارند:

• نوسانات دمایی روزانه
• ژنوتیپ ویروس
• غلظت اولیه ویروس در بدن پشه

هنگامی که پشه به ویروس دنگی آلوده شود، تا پایان عمر خود ناقل این ویروس خواهد بود. پشه سالم نیز می‌تواند با نیش زدن فرد مبتلا، به ویروس دنگی آلوده شود.

علائم و نشانه‌های تب دنگی

بیشتر افرادی که به ویروس دنگی مبتلا می‌شوند، دچار بیماری نمی‌شوند. با این حال، افرادی که علائم بیماری را تجربه می‌کنند، ممکن است با طیفی از علائم خفیف تا شدید مواجه شوند. این علائم معمولاً ۴ تا ۱۰ روز پس از نیش پشه آلوده بروز می‌کنند.

• شایع‌ترین علامت: تب شدید و ناگهانی
• دنگی شدید: در برخی موارد، بیماری به شکل دنگی شدید بروز می‌کند که می‌تواند باعث خونریزی داخلی و تهدیدکننده زندگی شود.

گروه‌های در معرض خطر

برخی افراد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دنگی شدید قرار دارند:

• نوزادان و زنان باردار
• افرادی که قبلاً به دنگی مبتلا شده‌اند و دوباره به آن آلوده می‌شوند

تشخیص و درمان

هیچ داروی خاصی برای درمان تب دنگی وجود ندارد، اما بیشتر بیماران پس از تقریباً یک هفته بهبود می‌یابند. در صورت مشاهده علائم پس از حضور در مناطق شیوع ویروس، انجام آزمایش تب دنگی برای تشخیص به‌موقع و مدیریت بهتر بیماری بسیار مهم است.

علایم تب دنگی :

• تب
• تهوع و استفراغ
• کهیر
• درد چشم، به طور معمول در پشت چشم
• سردرد
• درد مفاصل، استخوان یا عضله

اگر شما یا یکی از اعضای خانواده هر یک از علائم هشدار دهنده دنگی شدید را دارید، فوراً کمک پزشکی بگیرید:

• درد شکم
• استفراغ (حداقل 3 بار در 24 ساعت)
• خونریزی از بینی یا لثه
• استفراغ خون یا خون در مدفوع
• احساس خستگی یا بی قراری

آزمایش جهت تشخیص بیماری دنگی :

آزمایش تب دنگی برای تشخیص اینکه آیا ویروس دنگی دارید یا خیر استفاده می شود. این بیشتر برای افرادی استفاده می شود که علائم مربوط به تب دنگی را دارند و اخیراً به منطقه ای سفر کرده اند که عفونت دنگی در آن شایع است.معمولاً چهار تا ده روز پس از گزش توسط پشه آلوده ظاهر می شود.

تایید آزمایشگاهی عفونت ویروس دنگی مهم است. اگرچه در عمل تشخیص اغلب تنها با علائم و نشانه‌های بالینی انجام می‌شود، اما دنگی در مرحله تب را به دلیل اینکه از نظر بالینی مشابه بیماری های ویروسی و انگلی است ، توسط انجام آزمایش می توان تشخیص داد.

نحوه تشخیص تب دنگی:

تشخیص ممکن است شامل تشخیص ویروس، اسید نوکلئیک ویروسی، آنتی ژن ها یا آنتی بادی ها یا ترکیبی از  این روش ها باشد. پس از شروع بیماری، ویروس را می توان در سرم، پلاسما، سلول های خونی در گردش و سایر بافت ها به مدت 5-4 روز شناسایی کرد.
در مرحله حاد بیماری، می توان پس ازجداسازی ویروس، به وسیله تشخیص نوکلئیک اسید یا آنتی ژن  عفونت را شناسایی کرد. در پایان مرحله حاد عفونت، سرولوژی روش انتخابی برای تشخیص است. سنجش‌های سرولوژیکی برای شناسایی آنتی‌بادی‌های ایمونوگلوبولین M (IgM) یا ایمونوگلوبولین G (IgG) به ویروس دنگی به‌طور گسترده در دسترس هستند و می‌توانند جایگزین تشخیصی مناسبی برای روش PCR ،به منظور شناسایی تب دنگی باشند.

در اولین مواجهه و ابتلا به عفونت‌های ویروس دنگی  معمولاً پاسخ  IgM  ، قوی‌تر و اختصاصی‌تری است. عفونت های بعدی (ثانویه) پاسخ IgM ضعیف تر اما پاسخ IgG قوی نشان می دهند. این الگوهای متفاوت پاسخ IgM به عفونت بر نیاز به ارزیابی حساسیت و ویژگی تست‌های تجاری موجود، به‌ویژه برای تشخیص عفونت‌های ثانویه ویروس دنگی تأکید می‌کند.

RNA ویروس دنگی با NAAT (Nucleic Acid Amplification Tests) در خون، سرم و پلاسما قابل تشخیص است. اکثر این آزمایش‌ها انواع ویروس دنگی را شناسایی می‌کنند. مثبت بودن تست NAAT نیازی به تست تاییدی ندارد اما با این وجود نتیجه منفی از آزمایش RT-PCR  ابتلا به عفونت را رد نمی کند.

IgM ELISA به عنوان آزمایش اولیه پس از روز 7 شروع علائم توصیه می شود. آنتی بادی های IgM را می توان با آزمایش آنتی بادی IgM به مدت 3 ماه یا بیشتر پس از عفونت به طور قابل اعتماد تشخیص داد. برخی از بیماران ممکن است پس از روز هفتم بیماری در تست های مولکولی مثبت باشند.

  تفسیر آزمایش تب دنگی :

• بیماران با نتیجه مثبت در آزمایش NAAT (مانند RT-PCR) یا تست NS1، به طور قطعی به عفونت حاد ویروس دنگی مبتلا هستند و به تب دنگی دچار می‌شوند.

• در بیمارانی که در یک نمونه واحد، آنتی‌بادی IgM علیه ویروس دنگی شناسایی می‌شود، این وضعیت به عنوان عفونت احتمالی و اخیر ویروس دنگی در نظر گرفته می‌شود.

• بیمارانی که در نمونه‌های زوجی (نمونه اول در طی ۷ روز اول بیماری و نمونه دوم پس از کاهش علائم)، تغییر نتایج از IgM منفی به IgM مثبت را نشان می‌دهند، به عنوان مبتلایان به عفونت فعال دنگی دسته‌بندی می‌شوند.

آزمایش IgG

برای تشحیص تب دنگی روش های آزمایشگاهی زیر توصیه می شود :

• آزمایشات مولکولی
• آزمایش آنتی ژن NS1
• آزمایشات سرولوژیک

در حال حاضر، دنگی یکی از مهم ترین بیماری های عفونی همه گیر انسان است. اپیدمی های عمده در مراکز بزرگ شهری گرمسیری توسط آن  ایجاد می شود و منجر به عوارض و مرگ و میر قابل توجهی می شود، به ویژه در کشورهای فقیر از منابع، جایی که اغلب مراقبت های بهداشتی اولیه وجود ندارد .

مرگ و میر ناشی از تب دنگی را می توان با اجرای مدیریت بالینی به موقع و مناسب که شامل تشخیص زودهنگام بالینی و آزمایشگاهی، ، آموزش به جامعه و کارکنان مراکز بهداشتی و سازماندهی مجدد خدمات بهداشتی کنترل کرد، تقریباً به صفر رساند. این امر مستلزم مدیریت مؤثر و زودهنگام  است که از طریق ارزیابی بالینی  و تشخیص درست به همراه تشخیص افتراقی دقیق با استفاده از تکنیک های آزمایشگاهی و پاسخ زودهنگام به بیماری شدید می باشد.

اقدامات بعد از ابتلا به تب دنگی :

• استراحت؛
• مایعات زیاد بنوشید؛
• از استامینوفن برای کاهش درد استفاده کنید.
• از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و آسپرین خودداری کنید.

و مراقب علائم شدید باشید و در صورت مشاهده علائم در اولین فرصت با پزشک خود تماس بگیرید.