استخراج DNA از بزاق
مولکول DNA دی ان ای با نام شیمیایی دئوکسی‌ریبونوکلئیک اسید ، شامل تمام اطلاعات ژنتیکی و خصوصیات وراثتی موجودات زنده است . این مولکول شامل دو رشته و مارپیچ است که از لحاظ ظاهری به شکل مارپیچ دو‌تایی می باشد و در تمام سلول‌های موجودات زنده وجود دارد و از سلول‌های والدی به فرزندان منتقل می شود . پراکندگی DNA در همه ی قسمت ها و ارگان های موجود زنده وجود دارد . امروزه با استفاده از کیت استخراج DNA از بزاق ، اقدام به استخراج DNA از بزاق می نمایند و به بررسی اطلاعات ژنتیکی فرد می پردازند .
دی ان ای (DNA) حامل کلیه ی کدها ، اطلاعات ژنتیکی کلیه جانداران و حتی ویروس‌ها است و همه ی این اطلاعات جهت رشد ، تکامل و زیست ، تولید مثل و سایر واکنش های موجودات زنده ، از موارد ضروری به حساب می آیند . جایگاه DNA در هسته سلول است که در واقع مرکز ارسال نسخه های ساخت پروتئین‌ها و RNAهای موجود در بدن جانداران می باشد . درشت مولکول DNA یک پلیمر بلند از مولکول‌های قند ۵ کربنی ( پنتوز ) ، فسفات به همراه بازهای آلی نیتروژن‌دار است . دئوکسی‌ریبوز نام قند پنتوز و اسید نوکلئیک نشان دهنده فسفات و بازهای آلی موجود در مولکول است .
به ظاهر ساختمان DNA با سه بخش قند ، فسفات و بازهای نیتروژنی ، ساده است ، ولی روش و نظم قرارگیری این بازها منجر به وجود آمدن پیچیدگی‌ها و تفاوت های بی نهایتی در مولکول DNA شده است و نتیجه آن وجود تفاوت ها و تنوع در کلیه ی جانداران شده است . در این مقاله به بررسی کیت استخراج DNA از بزاق می پردازیم .
غدد بزاقی
سه غده اصلی بزاقی در دهان به عنوان زیر زبانی ، بناگوشی و زیر آرواره ای وجود دارد که غدد بناگوشی به عنوان بزرگترین غدد بزاق در دهان به حساب می آید . بزاق در نقش یه روان کننده باعث حرکت غذا در مسیر لوله های گوارشی می شود . در بزاق آنزیمی به نام آمیلاز وجود دارد که نقش مهمی در تجزیه نشاسته دارد . PH بزاق از نواحی بدن همیشه پایین تر است و این به دلیل خصوصیت اسیدی آن به واسطه ی وجود بیکربنات و فسفات در آن است . در واقع میزان روان و رقیق بودن بزاق با غلظت بیکربنات ، فسفات و کراید سدیم بستگی مستقیم دارد . بعلاوه بین دی اکسید کربن موجود در خون و نیز غلظت بیکربنات در بزاق ارتباط مفهوم داری جود دارد .از جمله نقش بزاق در دهان کمک به حفظ رطوبت کافی در دهان و محا فظت از رشد باکتری ها می باشد و نیز به سلامت و جلوگیری از پوسیدگی دندان ها کمک قابل توجهی می کند و همه ی این وظایف به واسطه ی وجود آنزیم لیزوزیم می باشد . همچنین بزاق به سبب دارا بودن ماده ای به نام موسین از آسیب و صدمه به مجاری گوارشی در زمان عبور مواد غذایی جلوگیری می کند و این محافظت را با افزایش آب و تشکیل مخاط در اطراف مواد غذایی انجام می دهد .
ژنتیک و تاثیر آن بر زندگی انسان
موجودات زنده حاصل تجمع میلیونها سلول هستند که هر کدام از آن ها حاوی دسته ای از فعالیت ها و عملکرد های متفاوت در بدن هستند ، این فعالیت ها وعملکرد ها تحت عنوان ژنوم شناخته می شود و سال ها مورد توجه دانشمندان بوده اند و همیشه مرکز توجه برای بررسی محققان و پژوهشگران بوده اند . در واقع ژنوم عامل تفاوت ظاهری در بدن موجودات زنده هستند و نیز دلیل تفاوت در خصوصیات شخصیتی ، رفتاری و توانایی ها و ناتوانی های انسان ها می باشد .
با پیشرفت علوم ژنتیک و زیستی ، محققان و پژوهشگران توانسته اند با علوم و تکنیک توالی یابی ژن ها ، انسان را از وجود بسیاری از ویژگی ها آگاه کنند و نیز از بسیاری از عوامل بیماری ها را کشف و بررسی کرده اند و توانسته اند برای مهار آن ها چاره اندیشی کنند. امروزه دانشمندان با پیشرفت علم ژنتیک و هوش مصنوعی توانسته‌اند با توالی‌یابی این ژن‌ها، فرد را از احتمال بروز این ویژگی‌ها آگاه کنند . تا چند سال پیش ناحیه ی تمرکز و مورد مهم برای دانشمندان بررسی محتمل بعضی از بیماری ها من جمله انواع سرطان ها بود و این تحقیق و بررسی به آن جا رسید که بسیاری از بیماری های وراثتی اعم از یک سری سرطان های وراثتی برای انسان مشخص شد .همه ی این شناخت ها و کشفی در مسیری اتفاق افتاد که منجر به ظهور پزشکی شخصی شده ( Personalized medicine ) گردید .
پزشکی شخصی عرضه ی خدمات پزشکی اعم از تشخیص ، پیشگیری و درمان به واسطه ی خصوصیات مولکولی و ژنتیک هر انسان می باشد . در واقع پزشک با شناخت و در دست داشتن اطلاعات پنهان در پروفایل مولکولی فرد ، قادر است برای درمان از موثرترین دارو و دوز درمانی استفاده کند و با تغییر در سبک و استایل زندگی و رژیم ها ی غذایی در جهت پیشگیری ، درمان و مراقبت ها موثر تر عمل کند .
کیت استخراج DNA از بزاق
برای دستیابی به تمامی این اطلاعات ، باید ابتدایی ترین فرآیند علوم ژنتیک انجام شود که استخراج DNA می باشد. با استفاده از کیت استخراج DNA از بزاق ، می توان به اطلاعات مورد نظر دسترسی پیدا کرد .
محققان با استفاده از کیت استخراج DNA از بزاق به اطلاعات ژنتیکی دسترسی پیدا کرده و به تحلیل ویژگی ها و صفات فرد می پردازند . آنها با استفاده از اطلاعات ژنتیکی و نیز عوامل محیطی خدمات پزشکی کامل تری نسبت به پیشگیری و یا درمان به افراد ارائه می دهند .
در واقع ساده ترین روش برای دستیابی به DNA ، استفاده از کیت استخراج DNA از بزاق می باشد .که در این حالت نمونه گیری با استفاده از سواب دهانی انجام می گیرد . در این متد ، همانطور که اشاره شد برای فرآیند استخراج اسیدنوکلئیک ، از کیت استخراج DNA از بزاق استفاده می شود. برای نمونه گیری ، محقق از یک سواب استریل استفاده میکند . در واقع از سلول های دهانی و داخلی گونه اقدام به نمونه گیری می کند. مسئله ی مهم این است که از نواحی خراشیده و زخم برای برداشت نمونه استفاده نمی کند. این سواب های حاوی سلول دهانی دارای DNA هستند .
در شرایطی دیگر برای استخراج DNA از بزاق ، اقدام به جمع آوری بزاق فرد می کنند ، به گونه ای که فرد بزاق خود را در ظرف مخصوص جمع آوری نمونه ی بزاق می ریزد. برای استخراج DNA از بزاق در کودکان و نوزادان ، محقق از اسفنج استفاده می کند .
