ژنتیک رفتاری

تاثیر ژنتیک بر رفتار انسان

از زمانی که گرگول مندل مبحث علم ژنتیک را ابداع کرده حدود دویست سال میگذرد ولی در رابطه با مبحث تاثیرگذاری ژنتیک بر رفتار انسان خیلی نمی گذرد و در واقع از مبحث های جدید به شمار می آید . این مبحث بر این باور است که انسان ژن هایی را از والدین خود به ارث می برد که نقش مهمی علاوه بر ظاهر فیزیکی ، بر خصوصیات اخلاق و رفتاری او هم خواهد داشت . بررسی و پژوهش های زیادی روی اثر گذاری ژنتیک بر رفتارهای مجرمانه و ضد اجتماعی صورت گرفته است که نتایج این بررسی و پژوهش ها گویای آن است که حضور و یا عدم حضور برخی از ژن ها می تواند با رفتار های مجرمانه و خشونت آمیز و نیز رفتارهای ضد اجتماعی در ارتباط باشد.

ژن ها و بروز رفتارهای مجرمانه

در بررسی ها و مطالعات بر روی DNA افراد مشخص شده که ژن بعضی از آنزیم ها می تواند دلیل بر بروز رفتارهای مجرمانه شود. در اینجا به عنوان مثال می توانیم به ژن آنزیم منوآمین اکسیداز اشاره کنیم. به دلیل نقص ها و جهش های ژنتیکی در میزان ترشح آنزیم منوآمین اکسیداز تغییراتی حاصل می شود که نتیجه ی آن ایجاد تغییر در مقدار پیام رسان های عصبی مانند سروتونین و دوپامین می باشد که منجر به  پرخاشگری ، افسردگی ، رفتارهای ضد اجتماعی و سوءمصرف مواد در فرد می شود .  در انسان ، آنزیم منوآمین اکسیداز در دو نوع  A و  B وجود دارد. بر روی مطالعاتی که روی ژنتیک تبهکاران خطرناک انجام گرفت ، مشخص شد که تعداد قابل توجهی از آنان در ژن آنزیم منوآمین اکسیداز نوع A دچار اختلال و نقص ژنتیکی هستند . بنابراین این ژن را ” ژن جنگجو ” نام گذاری کردند.

تاثیرگذاری محیط بر رفتارهای مجرمانه

با وجود همه ی این مطالعات و پژوهش ها نکته ای که بسیار حائز اهمیت است تاثیر محیط بر رفتارهای مجرمانه می باشد. به طور قطع تنها ژنتیک عامل بروز رفتارهای تبهکارانه نیست و محیط به عنوان عامل مهمی می تواند در بروز رفتارهای خشونت آمیز تاثیرگذار باشد. طبق مطالعات روانشناسان و روانکاوان فقر و نقص در سه عامل خانواده ، اجتماع و اقتصاد از مهمترین شرایط شکل گیری سوء رفتارهای فردی و اجتماعی در انسان می شود .

تاثیر متقابل ژنتیک و محیط بر رفتارهای انسانی

هر یک از دو عامل ژنتیک و محیط به تنهایی سبب ایجاد رفتارهای تبهکارانه و ضد اجتماعی می گردد ولی تحقیقات نشان داده است تعامل و تاثیر دو عامل ژنتیک و محیط بسیار چشمگیر بوده است. بر همین اساس طبق تحقیقات برخی از افراد که از لحاظ ژنتیکی بسیار مستعد بزهکاری بوده اند به سبب تاثیر محیط بر رفتار آنان ، شهروندانی صلح طلب و قانونمند بوده اند و مرتکب هیچ جرم و یا رفتار ضد اجتماعی در طول زندگی خود نشده اند .

با وجود اینکه نقص های ژنتیکی و شرایط محیطی  احتمال بروز رفتارهای تبهکارانه را افزایش می دهد ولی طبق تحقیقات به واسطه ی روان درمانی و دیگر درمان های روانپزشکی جهت بالانس کردن مشکلات ذهنی و روحی می توان تا حد قابل توجهی از وقوع جرم در جامعه جلوگیری کرد.

تاثیر پذیری وراثت بر شخصیت

تحقیق در رابطه با تاثیرپذیری وراثت بر شخصیت به دو روش رایج انجام می گردد:

• مطالعات مقایسه ای روی دو قلوها
• شیوه های کنترل دو قلو ها

در مطالعات قدیمی روی دوقلوها ، بعضی از خصوصیات مورد نظر محقق دوقلو های یک تخمکی و دو تخمکی مورد بررسی قرار می گرفتند و در صورتیکه که جفت های یک تخمکی شباهت بیشتری نسبت به جفت های دو تخمکی داشته باشند ، میتوان نتیجه گرفت که عوامل ژنتیکی بسیار در شخصیت و رفتار فردی و اجتماعی تاثیرگذار هستند. ولی این مقایسه تقریبا امکان ناپذیر است چرا که قرار دادن هر جفت از دو قلو ها در شرایط یکسان محیطی عملی بسیار نادر و ناشدنی است. بنابراین روش دوم که کنترل با دوقلو ها نام دارد مورد توجه قرار گرفت.

در شیوه ی کنترل دو قلو ها بنا به دلایل متعددی که منجر به قرارگیری در محیط های جداگانه دوقلو ها می شود ، ولی رفتار دو قلو های یک تخمکی بسیار به یکدیگر شباهت داشتند و با مطالعه ی رفتار آنها نتیجه گیری شد که دلیل وجود تفاوت ها در رفتارهای فردی و اجتماعی آن ها ، قرار گردن در محیط های متفاوت بوده است و در مجموع ، دو قلو های یک تخمکی از نظر رفتارهای فردی و اجتماعی بسیار بهم شبیه هستند .

بنابراین بسیاری از ناهنجاری های شخصیتی و رفتاری اعم از اضطراب ، افسردگی درونگرایی ، برونگرایی ، اختلالات عاطفی ، روان پریشی ، اسکیزوفرنی ، وسواس مانند وسواس رفتار ذخیره ای ( جمع آوری و مشکل در دور انداختن اشیاء  بدون توجه به ارزش آن ها و یا ریخت و پاشی که استفاده از محل زندگی را دشوار می کند) و ….به دلیل تاثیر وراثت بر شخصیت هر فرد است.