تب دنگی یک عفونت ویروسی است که از طریق نیش پشه های ماده آلوده، پشه آئدس، به انسان منتقل می شود. این بیماری مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود.
پراکنش:
ویروس دنگی در مناطقی از جهان با آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری شایع است، از جمله:
آمریکای جنوبی و مرکزی
کارائیب، از جمله پورتوریکو و جزایر ویرجین ایالات متحده
آسیا
خاورمیانه
جزایر اقیانوس آرام
آفریقا
شیوع تب دنگی در سرزمین اصلی ایالات متحده نادر است. اما شیوع های کوچکی در بخش هایی از فلوریدا و تگزاس گزارش شده است.
روش های انتقال دنگی :
پس از آلوده شدن پشه، این ویروس قبل از انتشار در غدد بزاقی و در روده میانی پشه تکثیر می‌شود. از زمان ورود ویروس به بدن پشه تا انتقال واقعی به میزبان جدید چند روز طول می کشد، که به این دوره ،دوره کمون بیرونی (EIP) گفته می شود. زمانی که دمای محیط بین 25 تا 28 درجه سانتیگراد باشد. این دوره کمون حدود 8 تا 12 روز طول می کشد. عوامل متعددی مانند ابعاد نوسانات دمایی روزانه، ژنوتیپ ویروس و غلظت اولیه ویروس نیز می توانند زمان انتقال ویروس توسط پشه را تغییر دهند. هنگامی که پشه عفونی شود، می تواند تا پایان عمر ناقل این ویروس باشد. پشه سالم می تواند با نیش زدن فرد مبتلا ، آلوده به این ویروس شود.
اکثر افرادی که به ویروس دنگی مبتلا می شوند، بیمار نمی شوند. افرادی که بیمار می شوند ممکن است علائم خفیف تا شدید داشته باشند که معمولاً چهار تا ده روز پس از نیش پشه آلوده شروع می شود. شایع ترین علامت تب دنگی ، تب شدید ناگهانی است. برخی از افراد به بیماری دنگی شدید مبتلا می شوند. دنگی شدید می تواند باعث خونریزی داخلی شود که می تواند تهدید کننده زندگی باشد.هیچ داروی خاصی وجود ندارد که بتواند تب دنگی را درمان کند، اما بیشتر افراد پس از تقریبا یک هفته بهبود می یابند.
نوزادان و زنان باردار در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دنگی شدید هستند. این خطر همچنین برای افرادی که دنگی داشته اند و سپس دوباره به آن مبتلا می شوند، بیشتر است. در صورت داشتن علائم پس از حضور در منطقه ای که ویروس شایع است، انجام آزمایش تب دنگی بسیار مهم است.
علایم تب دنگی :
- تب
- تهوع و استفراغ
- کهیر
- درد چشم، به طور معمول در پشت چشم
- سردرد
- درد مفاصل، استخوان یا عضله
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده هر یک از علائم هشدار دهنده دنگی شدید را دارید، فوراً کمک پزشکی بگیرید:
- درد شکم
- استفراغ (حداقل 3 بار در 24 ساعت)
- خونریزی از بینی یا لثه
- استفراغ خون یا خون در مدفوع
- احساس خستگی یا بی قراری
آزمایش جهت تشخیص بیماری دنگی :
آزمایش تب دنگی برای تشخیص اینکه آیا ویروس دنگی دارید یا خیر استفاده می شود. این بیشتر برای افرادی استفاده می شود که علائم مربوط به تب دنگی را دارند و اخیراً به منطقه ای سفر کرده اند که عفونت دنگی در آن شایع است.معمولاً چهار تا ده روز پس از گزش توسط پشه آلوده ظاهر می شود.
تایید آزمایشگاهی عفونت ویروس دنگی مهم است. اگرچه در عمل تشخیص اغلب تنها با علائم و نشانه‌های بالینی انجام می‌شود، اما دنگی در مرحله تب را به دلیل اینکه از نظر بالینی مشابه بیماری های ویروسی و انگلی است ، توسط انجام آزمایش می توان تشخیص داد.
تشخیص ممکن است شامل تشخیص ویروس، اسید نوکلئیک ویروسی، آنتی ژن ها یا آنتی بادی ها یا ترکیبی از این روش ها باشد. پس از شروع بیماری، ویروس را می توان در سرم، پلاسما، سلول های خونی در گردش و سایر بافت ها به مدت 5-4 روز شناسایی کرد.
در مرحله حاد بیماری، می توان پس ازجداسازی ویروس، به وسیله تشخیص نوکلئیک اسید یا آنتی ژن عفونت را شناسایی کرد. در پایان مرحله حاد عفونت، سرولوژی روش انتخابی برای تشخیص است. سنجش‌های سرولوژیکی برای شناسایی آنتی‌بادی‌های ایمونوگلوبولین M (IgM) یا ایمونوگلوبولین G (IgG) به ویروس دنگی به‌طور گسترده در دسترس هستند و می‌توانند جایگزین تشخیصی مناسبی برای روش PCR ،به منظور شناسایی تب دنگی باشند.
در اولین مواجهه و ابتلا به عفونت‌های ویروس دنگی معمولاً پاسخ IgM ، قوی‌تر و اختصاصی‌تری است. عفونت های بعدی (ثانویه) پاسخ IgM ضعیف تر اما پاسخ IgG قوی نشان می دهند. این الگوهای متفاوت پاسخ IgM به عفونت بر نیاز به ارزیابی حساسیت و ویژگی تست‌های تجاری موجود، به‌ویژه برای تشخیص عفونت‌های ثانویه ویروس دنگی تأکید می‌کند.
RNA ویروس دنگی با NAAT (Nucleic Acid Amplification Tests) در خون، سرم و پلاسما قابل تشخیص است. اکثر این آزمایش‌ها انواع ویروس دنگی را شناسایی می‌کنند. مثبت بودن تست NAAT نیازی به تست تاییدی ندارد اما با این وجود نتیجه منفی از آزمایش RT-PCR ابتلا به عفونت را رد نمی کند.
IgM ELISA به عنوان آزمایش اولیه پس از روز 7 شروع علائم توصیه می شود. آنتی بادی های IgM را می توان با آزمایش آنتی بادی IgM به مدت 3 ماه یا بیشتر پس از عفونت به طور قابل اعتماد تشخیص داد. برخی از بیماران ممکن است پس از روز هفتم بیماری در تست های مولکولی مثبت باشند.
تفسیر آزمایش تب دنگی :
- بیماران با NAAT مثبت به عنوان مثال، (RT-PCR) یا تست ( NS1) ، عفونت حاد ویروس دنگی تایید شده است.
- بیمارانی که دارای آنتی بادی IgM علیه ویروس دنگی در یک نمونه واحد هستند، به عنوان یک عفونت احتمالی و اخیر ویروس دنگی طبقه بندی می شوند.
- بیماران با تغییر از نتایج IgM منفی به مثبت در نمونه های زوجی (نمونه اول جمع آوری شده در طی 7 روز اول بیماری، و نمونه دوم جمع آوری شده پس از کاهش علائم) به عنوان عفونت های دنگی فعلی طبقه بندی می شوند.
آزمایش IgG
آزمایش سرولوژیک توسط IgG در یک نمونه برای تشخیص دنگی حاد در بیماران توصیه نمی‌شود، زیرا این آزمایش‌ها ممکن است آنتی‌بادی‌های ناشی از عفونت‌های دنگی یا سایر عفونت‌های فلاویویروسی را که در گذشته رخ داده است، شناسایی کند.
برای تشحیص تب دنگی روش های آزمایشگاهی زیر توصیه می شود :
- آزمایشات مولکولی
- آزمایش آنتی ژن NS1
- آزمایشات سرولوژیک
در حال حاضر، دنگی یکی از مهم ترین بیماری های عفونی همه گیر انسان است. اپیدمی های عمده در مراکز بزرگ شهری گرمسیری توسط آن ایجاد می شود و منجر به عوارض و مرگ و میر قابل توجهی می شود، به ویژه در کشورهای فقیر از منابع، جایی که اغلب مراقبت های بهداشتی اولیه وجود ندارد .
مرگ و میر ناشی از تب دنگی را می توان با اجرای مدیریت بالینی به موقع و مناسب که شامل تشخیص زودهنگام بالینی و آزمایشگاهی، ، آموزش به جامعه و کارکنان مراکز بهداشتی و سازماندهی مجدد خدمات بهداشتی کنترل کرد، تقریباً به صفر رساند. این امر مستلزم مدیریت مؤثر و زودهنگام است که از طریق ارزیابی بالینی و تشخیص درست به همراه تشخیص افتراقی دقیق با استفاده از تکنیک های آزمایشگاهی و پاسخ زودهنگام به بیماری شدید می باشد.
اقدامات بعد از ابتلا به تب دنگی :
- استراحت؛
- مایعات زیاد بنوشید؛
- از استامینوفن برای کاهش درد استفاده کنید.
- از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و آسپرین خودداری کنید.
و مراقب علائم شدید باشید و در صورت مشاهده علائم در اولین فرصت با پزشک خود تماس بگیرید.
