عفونت سالمونلا در انسان | علایم ،عوامل انتقال و درمان

باکتری سالمونلا

سالمونلا چیست؟

سالمونلا یک جنس از باکتری‌های گرم منفی است که به خانواده انتروباکتریاسه تعلق دارد. این باکتری‌ها معمولاً در روده انسان‌ها و حیوانات زندگی می‌کنند. دانشمندان بیش از 2500 سروتیپ از سالمونلا شناسایی کرده‌اند. این باکتری دو نوع اصلی دارد که عبارت‌اند از:

1. سالمونلا تیفی: عامل تب تیفوئید که یک بیماری سیستمیک جدی است.
2. سالمونلا غیرفیفی (Non-Typhoidal Salmonella): عامل بیماری‌های خفیف‌تر گوارشی.

 عوامل انتقال عفونت سالمونلا در انسان

زمانی که فرد مواد غذایی آلوده مصرف می‌کند یا با سطوح آلوده در تماس است، ممکن است به عفونت سالمونلا مبتلا شود. منابع اصلی انتقال این باکتری عبارت‌اند از:

• از طریق مواد غذایی آلوده: تخم‌مرغ خام یا نیم‌پز، گوشت‌های نیم‌پز (مخصوصاً مرغ)، لبنیات غیرپاستوریزه و میوه‌ها و سبزیجات آلوده خطر ابتلا به سالمونلا را افزایش می‌دهند.
• از طریق آب آلوده: نوشیدن آب غیرتصفیه‌شده یا آلوده، فرد را در معرض عفونت قرار می‌دهد.
• از طریق حیوانات: خزندگان، پرندگان و حیوانات خانگی آلوده می‌توانند سالمونلا را به انسان منتقل کنند.
• از طریق افراد مبتلا: اگر افراد بهداشت فردی را رعایت نکنند، به‌خصوص بعد از استفاده از سرویس بهداشتی دست‌های خود را به‌خوبی نشویند، ممکن است این عفونت را به دیگران منتقل کنند.

افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، کودکان، سالمندان و زنان باردار در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

علائم عفونت سالمونلا در انسان

. شایع‌ترین علائم شامل:

• گاستروانتریت حاد:

  • اسهال (گاهی خونی)
  • دل‌درد
  • تهوع و استفراغ
  • تب و لرز
  • سردرد و ضعف عمومی

• عفونت سیستمیک (تب تیفوئید):

  • تب طولانی‌مدت
  • دل‌درد و یبوست
  • بثورات پوستی (رُز اسپات)
  • ضعف شدید و کاهش وزن

دوره کمون معمولاً بین 6 تا 72 ساعت است و علائم می‌توانند از چند روز تا یک هفته ادامه داشته باشند.

تشخیص

تشخیص عفونت سالمونلا با استفاده از روش‌های آزمایشگاهی انجام می‌شود. این روش‌ها شامل:

1. کشت مدفوع: یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای شناسایی سالمونلا است.
2. کشت خون: برای تشخیص عفونت سیستمیک یا تیفوئید.
3. آزمایش سرولوژیک: برای شناسایی آنتی‌بادی‌ها در خون.
4. روش‌های مولکولی (PCR): تشخیص سریع‌تر و دقیق‌تر با استفاده از تکنیک‌های ژنتیکی.

درمان

درمان عفونت سالمونلا بسته به شدت بیماری و وضعیت فرد متفاوت است:

• درمان حمایتی:
  • مصرف مایعات برای جلوگیری از کم‌آبی بدن.
  • استفاده از محلول‌های الکترولیتی برای حفظ تعادل الکترولیت‌ها.
• آنتی‌بیوتیک‌ها:
  • در موارد خفیف (گاستروانتریت ساده): آنتی‌بیوتیک معمولاً توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است باعث افزایش مقاومت باکتریایی شود.
  • در موارد شدید یا عفونت سیستمیک: آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند سیپروفلوکساسین، آزیترومایسین یا سفالوسپورین‌های نسل سوم تجویز می‌شوند.
• بستری در بیمارستان:
  در موارد شدید که بیمار دچار کم‌آبی شدید یا عوارض دیگر شده باشد.

عوارض

اگرچه بیشتر عفونت‌های سالمونلا خود محدودشونده هستند، اما در برخی موارد می‌توانند عوارض جدی ایجاد کنند:

• کم‌آبی شدید: به‌ویژه در کودکان و سالمندان.
• سپتیسمی: گسترش عفونت به جریان خون.
• آرتریت واکنشی: التهاب مفاصل به‌عنوان عارضه پس از عفونت.

آبسه‌های موضعی: در اندام‌های داخلی مانند کبد یا طحال.تشخیص عفونت سالمونلا مستلزم آزمایش یک نمونه (نمونه)، مانند مدفوع یا خون است. آزمایش می تواند به تصمیم گیری درست در در مورد  روند درمان کمک کند. عفونت زمانی تشخیص داده می شود که یک آزمایش آزمایشگاهی باکتری سالمونلا را در مدفوع، بافت بدن یا مایعات تشخیص دهد.به صورت معمول تشخیص سالمونلا با استفاده از روش مبتنی بر کشت صورت می گیرد که زمانبر  است اما تا به امروز، چندین روش سریع با تکنیک‌های شناسایی مختلف توسعه یافته‌اند که شامل سنجش‌های مبتنی بر ایمونولوژی، سنجش‌های مبتنی بر مولکولی، تشخیص مبتنی بر طیف‌سنجی جرمی، تشخیص مبتنی بر طیف‌سنجی(spectroscopy-based )، تشخیص فنوتیپ optical و حسگرهای زیستی الکتروشیمیایی(electrochemical biosensors) است.

سالمونلا PCR به طور عمده  برای بررسی آلودگی محیطی استفاده می شود. چنانچه درخواست شود که  PCR سالمونلا  بر روی نمونه روده ای انجام شود، هر دو کشت باکتریایی و PCR برای افزایش حساسیت تست لازم است. همچنین یک تشخیص مبتنی بر واکنش زنجیره ای پلیمراز multiplex PCR  جهت تشخیص سالمونلا تیفی بدخیم در نمونه های خون بیماران مشکوک به تب حصبه ایجاد شد.

برای مشاهده کیت استخراج DNA از باکتری کلیک کنید.

پیشگیری

پیشگیری از عفونت سالمونلا نیازمند رعایت اصول بهداشتی و اقدامات پیشگیرانه است:

1. بهداشت مواد غذایی:

   • شست‌وشوی دقیق میوه‌ها و سبزیجات.
   • پخت کامل گوشت و تخم‌مرغ.
   • جلوگیری از مصرف لبنیات غیرپاستوریزه.

2. رعایت بهداشت فردی:

   • پس از دست زدن به حیوانات یا استفاده از سرویس بهداشتی دست‌ها باید شسته شود.
   • استفاده از دستکش در آشپزی.

3. مدیریت آب آشامیدنی:

   • نوشیدن آب جوشیده یا تصفیه‌ شده

4. آموزش عمومی:

   • اطلاع‌رسانی درباره روش‌های انتقال و پیشگیری به گروه‌های پرخطر.

نتیجه‌گیری